RISE Research EA Group және BGlobal ventures ("Qazaqstan Investment Corporation" АҚ еншілес ұйымы) серіктестерімен, сондай-ақ Crunchbase, Қазақстан Республикасының цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігімен және KPMG Caucasus and Central Asia-мен бірлесіп Орталық Азия мен Кавказ венчурлық нарығында ауқымды зерттеу жүргізді. Зерттеу нәтижелерінің ресми тұсаукесері Astana Hub алаңында өтті.

Алынған мәліметтерге сәйкес, Орталық Азия мен Кавказдың венчурлық нарығы қарқынды өсуде. Өңірдегі венчурлық мәмілелердің жалпы сомасы 2023 жылы 110 миллион доллардан асты.

"Біздің зерттеуіміз көрсеткендей, соңғы бес жылда Орталық Азия мен Кавказ аймағында венчурлық қаржыландыру көлемі 5,5 есе өсті, ал 2023 жылы мәмілелер көлемі 110 миллион доллардан асты. Алайда, қосымша инвестициялардың айтарлықтай әлеуетін көрсететін экожүйе шағын болып қалады. Дамуға кедергілердің бірі-аймақта сенімді деректердің болмауы. RISE Research-тегі біздің мақсатымыз-инвесторлар мен мемлекетке тұрақты өсуге ықпал ететін сапалы және сенімді деректерді ұсына отырып, бұл олқылықты толтыру” – Айнұр Жантурина, RISE Research негізін қалаушы

"Мемлекеттік қолдау, стартаптар үшін инфрақұрылымды дамыту және халықаралық әріптестік Astana Hub және өңірлік инновациялық хабтар желісін құрумен күшейтілген Қазақстанның венчурлік нарығын дамыту үшін тірек ретінде әрекет етеді. Бұл бастамалар инновациялық белсенділікті орталықсыздандыруға ықпал етеді және кәсіпкерлерге ресурстар мен тәлімгерлікке қол жеткізуге мүмкіндік береді. Шетелде хабтардың ашылуы қазақстандық стартаптарға инновацияларды экспорттау және білімді елге қайта тарту үшін көпірлер құра отырып, халықаралық деңгейге шығуға мүмкіндік береді. Инновациялар мен кәсіпкерлікті қолдаудың кешенді тәсілі Қазақстанды венчурлік инвестициялар үшін тартымды мекенге айналдырады және елдің әлемдік инновациялық экожүйеге интеграциялануына ықпал етеді"- деп атап өтті Ерсұлтан Ерманов, ақпараттық технологиялар саласын дамыту департаментінің директоры

Қазақстан есепте ұсынылған елдер арасында көшбасшы болды: 2023 жылы елдегі венчурлық мәмілелер сомасы 80 млн доллардан асты, ал Грузия екінші орында - онда 2023 жылы мәмілелердің жалпы көлемі 21,6 млн долларды құрады. Қазақстанда венчурлік қаржыландыру көлемі соңғы алты жылда 6 еседен астам өсті. 2023 жылы барлық венчурлық операциялардың жартысынан көбі (55%) желтоқсан айында болды. Соңғы 6 жылда мәміленің орташа мөлшері 3,8 есе өсті және 2023 жылы 1 миллион долларды құрады.

"Бұл зерттеу Орталық Азия мен Кавказдың венчурлық экожүйесі үшін маңызды кезең болып табылады. Біздің нарықтың ашықтығы мен жетілуін тануды қамтамасыз ете отырып, ол халықаралық инвесторлардың назарын аударады және жергілікті стартаптар мен қорлар үшін жаһандық нарыққа есік ашады. Жаһандық амбициясы бар Қазақстандық кәсіпкер ретінде бұл мені қуантатыны сөзсіз” – Ерік Әубәкіров, EA Group холдингінің бас атқарушы директоры

Қазақстандағы мәмілелердің негізгі саны pre-seed (52%) және seed (38%) раундтарында болды. А және В сериялы раундтар 2023 жылғы мәмілелердің жалпы санының 10% құрайды. Сонымен қатар, 2023 жылы С сериясының раундында мәміле болған жоқ. 

"Crunchbase деректері соңғы жылдары Орталық Азия мен Кавказ аймағындағы стартаптарға инвестициялар, әсіресе Қазақстанда алдын ала және егістік қаржыландыру бөлігінде өскенін көрсетеді. Өсіп келе жатқан жергілікті венчурлық капитал экожүйесінің арқасында біз компаниялардың 2024 жылы және одан кейінгі кезеңдерде инвестиция тартудағы ілгерілеуін асыға күтеміз" – Гене Тир, Сrunchbase News деректерінің аға редакторы

Салаларға келетін болсақ, 2023 жылы Қазақстанда венчурлік инвесторлар тарапы FinTech, сондай-ақ AI (жасанды интеллект), HealthTech (Денсаулық сақтау саласындағы технологиялар) және PropTech (жылжымайтын мүлік саласындағы технологиялар) саласындағы стартаптарға барынша қызығушылық танытты.

Инвесторлар типі бойынша Қазақстандағы венчурлік инвестициялау мәмілелерін талдау кезінде, 2023 жылы мәмілелер сомасы бойынша венчурлік қорлар көш бастап тұрғаны белгілі болды. Сонымен қатар, бизнес-періштелері жиі инвестициялады. Олар мәмілелердің максималды санын жүзеге асырды.

"Өңірлік венчурлық нарық жоғары өсу динамикасы мен жобалардың сапасын арттыру есебінен барған сайын инвестициялық тартымды бола түсуде. Бұл ретте, соңғы жылдардағы венчурлық мәмілелер көлемі мен санының қарқынды өсуіне қарамастан, біздің өңірде стартаптар тарапынан инвестицияларға бар сұранысты қанағаттандыру үшін ерте және кеш сатыларда белсенді бизнес-періштелері мен венчурлік қорлардың сыни массасы әлі де жетіспейді” – Абай Абсамет, BGlobal ventures бас директоры

Зерттеулер бойынша, Қазақстандық венчурлік инвесторлар мәмілелер саны бойынша артықшылыққа ие болса да (80%), инвестициялар көлемі бойынша халықаралық ойыншылардан ұтылып, тек 45% ала алады. Бұл Қазақстандық стартаптардың неғұрлым ірі қаржыландыруды иемденулері үшін халықаралық инвесторларға айтарлықтай тәуелді екендіктерін көрсетеді. 

Соңғы бес жылда аймақтағы стартап сахнасы айтарлықтай кеңейді, бұл көптеген стартаптармен, қорлармен және венчурлық инвесторлармен және періштелермен дамыған экожүйенің болуын көрсетеді. Өнімдер мен бизнес аспектілерді дамытуда саннан сапаға көшу – бес жыл бұрынғыға қарағанда әлдеқайда жетілген стартап қауымдастығын байқата алды.

Зерттеуге сілтеме осында

Компаниялар туралы:

RISE Research – нарықты талдауға, финтех, венчурлық капитал, стартаптар, технологиялық экожүйелер және ТМД мен Орталық Азия аймағындағы үрдістер саласындағы зерттеулер мен консультацияларға мамандандырылған компания.

EA Group – венчурлық және тікелей инвестицияларға, сондай-ақ активтерді басқаруға мамандандырылған қаржы-инвестициялық холдинг. Компания портфельді басқару, бірігу, сіңіру және олар инвестициялайтын компаниялар үшін стратегиялық көшбасшылық арқылы өсу мен табысты қамтамасыз ету арқылы жан-жақты қолдау көрсетеді.

BGlobal Ventures венчурлық инвесторларға қаржылық және қаржылық емес қолдау көрсетеді. BGlobal Ventures қоры - "Qazaqstan Investment Corporation"АҚ қорының еншілес компаниясы болып табылады.

Crunchbase – жеке компанияларды іздеу және зерттеу шешімдерінің жетекші жеткізушісі. 75 миллион қолданушы, соның ішінде сатушылар, кәсіпкерлер, инвесторлар және нарық зерттеушілері - Сrunchbase - ді жаңа бизнес мүмкіндіктерін табуға пайдаланады.

KPMG – аудиторлық, салықтық және консалтингтік қызметтерді ұсынатын кәсіби фирмалардың әлемдегі ең ірі желілерінің бірі. KPMG фирмаларының кеңселерінде 143 елде бүкіл әлем бойынша 270 мыңнан астам қызметкер жұмыс істейді. KPMG клиенттері іскерлік корпорациялар, үкіметтер мен мемлекеттік мекемелер, сондай-ақ коммерциялық емес ұйымдар болып табылады. Компания олармен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істейді, тәуекелдерді азайтуға және мүмкіндіктерді пайдалануға көмектеседі.