Digital Bridge форумында Оксана "Венчурлық нарық: инвесторлар 2022 жылы неге назар аударады" панельдік сессиясына спикер ретінде қатысты. Біз Оксанамен IT-стартаптардағы трендтер және венчурлық инвестициялар әлеміндегі әйелдің рөлі туралы әңгімелестік.

- Алдымен өзіңіз туралы және iClub туралы айтып беріңізші.

- Шындығына келгенде, мен Қазақстандағы біздің клубтың кантри менеджері болып келемін.  iClub - бұл TA Ventures қорымен бірлесіп венчурлық келісімдерді жүзеге асыратын періштелердің жабық инвестициялық клубы. Мен Қазақстан аумағындағы біздің клубтың барлық операциялық қызметімен айналысамын. Біздің клуб әлемдегі 7 түрлі локацияда ұсынылған: Киев, Минск, Лондон, Монако, Дубай, Алматы және Кипр, келесі жылы тағы 5 локация қосылады. Клуб 2018 жылдан бастап жұмыс істейді, ал Алматыда біз осы жылдың ақпан айында ашылдық.

- Демек, Сіз бүкіл әлем бойынша инвесторларды біріктіре аласыз?

- Ия, дұрыс, біздің миссиямыз "Learn.Invest.Connect" дегенге сай келеді,  және біз осы 3 мақсатты көздейміз. Біз инвесторларды оқытамыз, олар үшін осы әлемнің есігін ашамыз, оларға өзіміз инвестициялайтын мәмілелер ұсынамыз, олар бізбен бірге инвестициялай алады және қарым-қатынас жасау мен жұмыс істеу үшін инвесторларды әртүрлі локациялармен байланыстырамыз.

- Инвестиция салуды бастау үшін қай жасты қолайлы деп атай аласыз?

- Шын мәнінде, менің ойымша, уақыт өте келе жас мәселесі өзектілігін жоғалтуда. Біз стартаптардың 14-16 жастағы фаундерлер ұйымдастыратынын көріп отырмыз. Инвестициялар - бұл әрқашан әлемде жоқ озық технологияларға салынатын енгізулер. Бұл авангардтың тарихы, яғни сіз ертең ғана сізбен бірге өміріңіздің бір бөлігі болатын дүниелерді көресіз. Әрине, жастарға кейбір мүмкіндіктерді бағалау оңайырақ, бірақ сіз жасыңызға байланысты тәжірибені есептен шығара алмайсыз. Мен көптеген ересек инвесторларды білемін, бірақ олар  әлемдегі ең жақсы инвесторлардың бірі болып табылады. Сондықтан менің ойымша, бұл жасқа байланысты емес. Венчур - бұл ойлау стилі мен ақпаратты бағалау, әлемге ашықтық, талантты бағалау, дәл осы гауһарды табу мүмкіндігі.

- Сіздің ойыңызша, неліктен бүгінде IT саласына инвестициялау тиімді?

- Себебі IT-жобалар - бұл әлемдегі ең ауқымды бизнес. Егер сіз, мысалы, пиццерия желісін іске қосқыңыз келсе, бұл үлкен дайындық жұмыстарын және басқа қалада ашылу үшін көп капиталды қажет етеді. IT-нарықта мұндай шекаралар жоқ, ол өте тез масштабталуы мүмкін. Сондықтан, венчур инвесторлар арасында кең тараған құбылыс болды - өйткені ол дәстүрлі оффлайн-операциялық бизнесте мүмкін емес бизнестің өсу қарқынын және венчурлық инвесторлардың табыстарын ұсынады. Сондықтан, әрине, IT-компаниялар инвестициялық жағынан тартымды.

- Инвесторларды қызықтыру үшін стартап қандай болуы керек?

Егер біз ақпараттық өрісте пайда болған ерте сатыдағы стартаптар туралы айтатын болсақ, онда әлі де минималды өнім болмауы мүмкін. Бұл жағынан команданың мүмкіндіктерін бағалау, ол жүзеге асырғысы келетін идеяны жүзеге асыру маңызды. Бұл заманауи, осы әлемге қажет идея болуы керек және оны кейбір зерттеулер, мәліметтер, сыртқы бақылаулар растауы керек. Команда осы міндет пен мақсатты жүзеге асыру үшін қабілеттер мен дағдыларға ие болуы керек.

-Astana Hub бағдарламалары туралы ойыңыз қандай? Болашақ инвесторлар үшін қандай пайдасы бар?

- Мен Astana Hub үлкен жұмыс атқаруда деп санаймын және біз қуана-қуана технопарктің серіктесі болып табыламыз. Бас директор Мағжан Мәдиев - біз туралы алғашқылардың бірі болып естіп, қолдау білдіргені үшін өте ризамыз. Astana Hub арқасында қозғалыстағы, бүкіл нарықтың даму импульсіндегі ең басты әрекеттер орын алуда деп есептейміз. Бұл жерде біздің нарық пен инвесторларға аса қажетті стартаптарды дамытуға, инвесторларды оқытуға көп ресурстар мен көп күш жұмсалады. Біз осы міндеттерге басымдық беретін серіктестер бар екеніне өте қуаныштымыз.

- Венчурлық инвестиция әлемінде әйел болған қалай? Сіз оған қалай келдіңіз?

- Шыны керек, мен венчурлық нарыққа стартап тарихынан келдім, және енді өзім инвесторларға стартаптарды сапалы бағалауға көмектесемін. Мен өзімнің жеке уақытымды көп жұмсаймын, тәлімгерлікпен, жобаларға арналған трекингпен айналысамын. Жергілікті стартаптардың үлкен қажеттілігін көремін және оларға қуана-қуана көмектесемін. Менің әйел екендігім туралы - шын айтсам, өз кәсіби өмірімде бірде-бір рет ерекше көзқарасқа кездескен жоқпын. Инвестор менімен кез-келген басқа венчурлық серіктес сияқты сөйлеседі және мен қарым-қатынаста ешқандай айырмашылықты сезбеймін. Меніңше, кәсіби салада, әсіресе Қазақстанда кәсіби сексизм жоқ. Мен әйелдердің ер адамдармен, соның ішінде бизнесте де тең дәрежеде екендігіне сенемін.

Astana Hub Vc School жаңа бастаған инвестор мектебін өткізеді. Білім беру курсы технологиялық стартаптарға инвестициялау және өз капиталын көбейту үшін дағдылар алуға мүмкіндік береді. Курс барысында тыңдаушылар венчурлік Инвестициялар дегеніміз не, кірістілік пен тәуекел арасындағы теңгерімді қалай табуға болады, Стартапты дамытудың қандай кезеңдері бар, инвестициялауды қандай сатыларда бастауға болады, бизнес-періштенің инвестицияларға деген көзқарасы венчурлік қор тәсілінен несімен ерекшеленеді, венчурлік қор қалай жұмыс істейді, инвестициялық стратегия дегеніміз не: негізгі тәуекелдер және теңгерімді портфельді қалыптастыру.