— BILLZ идеясы ойыңызға қайдан келді?
— 2011 жылы мен Ucell компаниясына жұмысқа орналастым. Бұл сол кезде швед-финдік TeliaSonera концернінің құрамындағы ірі телеком-оператор болатын. Алғашында маркетинг маманы болып бастадым, кейін өнім бағытын басқардым. Телеком саласында тек байланыспен емес, корпоративтік клиенттерге арналған цифрлық сервистер құрумен де айналыстық. Осы уақыт ішінде 20-30-дан астам жобаны іске қостық. Солардың бірі — шағын және орта бизнеске арналған клиенттер мен мәмілелер есебін жүргізу жүйесі еді.
2016 жылы осы бағдарламаны енгізу үшін зерттеу жүргізіп, B2B-клиенттермен фокус-топтар өткіздік. Қатысушылардың 30-40%-ы бөлшек сауда өкілдері болып шықты. Олармен сөйлескеннен кейін, біздің өнімнің бастапқы нұсқасы ритейл үшін жарамсыз екенін түсіндік. Өйткені ол тек жалпы шағын бизнеске арналған, клиенттер базасын сақтайды, түскен қоңырауды тіркейді, сатылымды қалағалайды. Бірақ, дүкендердің мұқтаждығы мүлдем басқа. Оларға мыңдаған тауарды бір мезетте бақылау, маусымдық сатылымдарға бейімделу, қоймадағы қалдықты реттеу керек. Жүйе бұл тапсырмаларды орындай алмады.
Сол кезде біз бір нәрсені анық түсіндік. Бұл сегменттің әлеуеті зор. Өзбекстандағы дүкендердің шамамен 80%-ы әлі де цифрлық шешімсіз жұмыс істейтін. Есепті дәптерге, Excel-ге немесе ескі бағдарламаларға жазып отыратын. Соның кесірінен ритейлмен айналысатындар уақыт пен қаржы жоғалтты, ұрлық жиіледі. Осыдан кейін мен бөлшек сауда дүкендерін автоматтандыратын IT-жүйе — BILLZ жобасын бастауға бел будым.
— Командаңызда кімдер болды?
— Алғашқы серіктесім — Вадим Захарьян. Ол Ucell-де IT өнімдерін әзірлеумен айналысты, ал стартапта техникалық директор қызметін атқарды. Кейін үшінші кофаундер — Жахонгир Нарзуллаев қосылды. Ол да Ucell-де істеген, кейін дүкендер желісін ашқан. Біз идеяларымызды оның сауда нүктелерінде сынап, ритейлдің ішкі жұмысын түсініп алдық.
— Үшеуіңіздің де өнімді іске қосу, IT-әзірлеме және бөлшек сауда саласында тәжірибеңіз болған. Өнімді қаншалықты тез іске қоса алдыңыздар?
— Бастапқыда 2-3 айда шығарамыз деп ойладық, бірақ іс жүзінде бір жылға созылды. Көп қателестік. Басты қатеміз — корпорациядан келгендіктен стартап бастау оңай болады деп ойлау. Үлкен компанияда әр міндетке жеке маман бар, ал мұнда бәрін өзің істеуің керек.
Тағы бір қатеміз — өнімді мінсіз етуге тырыстық. MVP жасап, нарыққа ерте шығудың орнына, толық функционал жасамақ болдық. Сондай-ақ, бәріміз стартапта жартылай күн (part-time) жұмыс істедік, бұл істі баяулатқаны анық. Егер 2017 жылы-ақ жұмысымыздан шығып, инвестиция тартып, нарыққа шықсақ, бүгінгі нәтижеге екі жыл бұрын жетер едік.
— BILLZ дүкенде қалай жұмыс істейді? Қай процесте көмектеседі?
— BILLZ — бөлшек саудаға арналған бұлтты платформа. Компьютерден, планшеттен немесе телефоннан қосылуға болатын бағдарлама. Жүйе үш негізгі бағытты қамтиды: тауар есебі, клиентпен жұмыс және қаржы бақылауы. Кәсіпкер барлық тауар тізімін жүйеге енгізеді, әрі қарай бәрі автоматты түрде жүреді: сатылған кезде тауар қоймадан шығарылады, табыс есептеледі, есептер жаңарып отырады. Осылайша қағазбастылықтан туындайтын қателіктер мен алаяқтық азаяды. Оған қоса, BILLZ клиенттік база мен аналитиканы қамтиды: сатып алу тарихын сақтайды, акциялар өткізуге көмектеседі, қай тауар жылдам өтетінін көрсетеді. Нәтижесінде кәсіпкер бизнесін нақты дерекке сүйеніп басқара алады, жүйеде пайда, өтімсіз тауар және айналым анық көрінеді.
Орта есеппен BILLZ жүйесін енгізген дүкендер күнделікті операцияларға кететін уақыттың 40%-ын үнемдейді. Есеп немесе түгендеу үшін қосымша қызметкер қажет болмайды, қателік пен шығын да азаяды.
Толығырақ Digitalbusiness.kz сайтында.
— BILLZ идеясы ойыңызға қайдан келді?
— 2011 жылы мен Ucell компаниясына жұмысқа орналастым. Бұл сол кезде швед-финдік TeliaSonera концернінің құрамындағы ірі телеком-оператор болатын. Алғашында маркетинг маманы болып бастадым, кейін өнім бағытын басқардым. Телеком саласында тек байланыспен емес, корпоративтік клиенттерге арналған цифрлық сервистер құрумен де айналыстық. Осы уақыт ішінде 20-30-дан астам жобаны іске қостық. Солардың бірі — шағын және орта бизнеске арналған клиенттер мен мәмілелер есебін жүргізу жүйесі еді.
2016 жылы осы бағдарламаны енгізу үшін зерттеу жүргізіп, B2B-клиенттермен фокус-топтар өткіздік. Қатысушылардың 30-40%-ы бөлшек сауда өкілдері болып шықты. Олармен сөйлескеннен кейін, біздің өнімнің бастапқы нұсқасы ритейл үшін жарамсыз екенін түсіндік. Өйткені ол тек жалпы шағын бизнеске арналған, клиенттер базасын сақтайды, түскен қоңырауды тіркейді, сатылымды қалағалайды. Бірақ, дүкендердің мұқтаждығы мүлдем басқа. Оларға мыңдаған тауарды бір мезетте бақылау, маусымдық сатылымдарға бейімделу, қоймадағы қалдықты реттеу керек. Жүйе бұл тапсырмаларды орындай алмады.
Сол кезде біз бір нәрсені анық түсіндік. Бұл сегменттің әлеуеті зор. Өзбекстандағы дүкендердің шамамен 80%-ы әлі де цифрлық шешімсіз жұмыс істейтін. Есепті дәптерге, Excel-ге немесе ескі бағдарламаларға жазып отыратын. Соның кесірінен ритейлмен айналысатындар уақыт пен қаржы жоғалтты, ұрлық жиіледі. Осыдан кейін мен бөлшек сауда дүкендерін автоматтандыратын IT-жүйе — BILLZ жобасын бастауға бел будым.
— Командаңызда кімдер болды?
— Алғашқы серіктесім — Вадим Захарьян. Ол Ucell-де IT өнімдерін әзірлеумен айналысты, ал стартапта техникалық директор қызметін атқарды. Кейін үшінші кофаундер — Жахонгир Нарзуллаев қосылды. Ол да Ucell-де істеген, кейін дүкендер желісін ашқан. Біз идеяларымызды оның сауда нүктелерінде сынап, ритейлдің ішкі жұмысын түсініп алдық.
— Үшеуіңіздің де өнімді іске қосу, IT-әзірлеме және бөлшек сауда саласында тәжірибеңіз болған. Өнімді қаншалықты тез іске қоса алдыңыздар?
— Бастапқыда 2-3 айда шығарамыз деп ойладық, бірақ іс жүзінде бір жылға созылды. Көп қателестік. Басты қатеміз — корпорациядан келгендіктен стартап бастау оңай болады деп ойлау. Үлкен компанияда әр міндетке жеке маман бар, ал мұнда бәрін өзің істеуің керек.
Тағы бір қатеміз — өнімді мінсіз етуге тырыстық. MVP жасап, нарыққа ерте шығудың орнына, толық функционал жасамақ болдық. Сондай-ақ, бәріміз стартапта жартылай күн (part-time) жұмыс істедік, бұл істі баяулатқаны анық. Егер 2017 жылы-ақ жұмысымыздан шығып, инвестиция тартып, нарыққа шықсақ, бүгінгі нәтижеге екі жыл бұрын жетер едік.
— BILLZ дүкенде қалай жұмыс істейді? Қай процесте көмектеседі?
— BILLZ — бөлшек саудаға арналған бұлтты платформа. Компьютерден, планшеттен немесе телефоннан қосылуға болатын бағдарлама. Жүйе үш негізгі бағытты қамтиды: тауар есебі, клиентпен жұмыс және қаржы бақылауы. Кәсіпкер барлық тауар тізімін жүйеге енгізеді, әрі қарай бәрі автоматты түрде жүреді: сатылған кезде тауар қоймадан шығарылады, табыс есептеледі, есептер жаңарып отырады. Осылайша қағазбастылықтан туындайтын қателіктер мен алаяқтық азаяды. Оған қоса, BILLZ клиенттік база мен аналитиканы қамтиды: сатып алу тарихын сақтайды, акциялар өткізуге көмектеседі, қай тауар жылдам өтетінін көрсетеді. Нәтижесінде кәсіпкер бизнесін нақты дерекке сүйеніп басқара алады, жүйеде пайда, өтімсіз тауар және айналым анық көрінеді.
Орта есеппен BILLZ жүйесін енгізген дүкендер күнделікті операцияларға кететін уақыттың 40%-ын үнемдейді. Есеп немесе түгендеу үшін қосымша қызметкер қажет болмайды, қателік пен шығын да азаяды.
Толығырақ Digitalbusiness.kz сайтында.
Share
