Автоматты аударма пайдаланылды

Сандар мен декларациялар: неліктен теңгенің ресми бағамы нақты бағамнан 600 есе ерекшеленеді?

Бүгін күрделі экономикалық теориялар мен негіздемелерсіз жасайық. Оның орнына біз бір сұраққа жауап беру үшін Ұлттық Банк пен статистика бюросының калькуляторын және ресми деректерін аламыз: неліктен көпжылдық сауда балансының профициті кезінде теңге бағамы үнемі төмендейді?

Халықаралық сауданың негізінде қарапайым қағида жатыр: тауарлармен алмасу. Егер ел сатып алудан (импорттаудан) көп сатса (экспорттаса), онда оның тауарлары, демек, оның валютасы әлемде сұранысқа ие. Сауда профициті бар. Мұндай елдің валютасы нығаюы тиіс.

Егер ел сатудан көп сатып алса, сауда тапшылығы пайда болады. Оның валютасы әлсіреуі керек, өйткені импортты сатып алу үшін оған экспорттан алғаннан гөрі көп шетел валютасы қажет.

Бұл жоғары математика емес, бұл негізгі логика.

Енді Қазақстанға қарайық.

Төменде Қазақстанның соңғы 20 жылдағы сыртқы сауда статистикасы(млрд. Барлық деректер ҚР ҰБ және ҚР АӘК БНС ашық көздерінен алынған.

ЖылЭкспорт (млрд.$)Импорт (млрд.$)Сальдо (Профицит/Тапшылық)Нақты орташа жылдық бағам (KZT / USD)Ресми орташа жылдық бағам (KZT / USD)
200524.315.3+9.01/1.59132.88/1
200632.920.0+12.91/1.65126.09/1
200742.129.3+12.81/1.44122.56/1
200865.539.8+25.71/1.65120.30/1
200943.130.2+12.91/1.43147.50/1
201060.932.7+28.21/1.86147.35/1
201188.245.4+42.81/1.94146.62/1
201285.851.1+34.71/1.68149.11/1
201379.555.4+24.11/1.44152.13/1
201479.452.8+26.61/1.50179.19/1
201546.239.0+7.21/1.18221.73/1
201636.833.7+3.11/1.09342.15/1
201748.336.3+12.01/1.33326.01/1
201861.039.5+21.51/1.54344.71/1
201957.745.1+12.61/1.28382.75/1
202047.044.3+2.71/1.06413.19/1
202160.350.8+9.51/1.19427.17/1
202284.450.0+34.41/1.69460.55/1
202378.661.1+17.51/1.29456.40/1

Кестеден қорытындылар:

  1. Тұрақты профицит: 20 жыл ішінде Қазақстан әрдайым сатып алғанынан көп сатты. Елге кеткеннен көп валюта түсті.
  2. Нақты орташа жылдық: Бұл баған маңызды. Бұл біздің экспорттың импорттан қанша есе көп екенін көрсетеді. Мысалы, 2011 жылы біз импортқа жұмсалған әрбір 1 теңге үшін шамамен 2 доллар таптық. Логикалық тұрғыдан алғанда, біздің 1 теңгеміз 1.94 доллар болуы керек еді, бірақ бір доллар үшін 146 теңге емес.

Егер валюта импортты төлеуге кетпесе, ол қайда кетеді? Жауап қарапайым: ол сауда құралы ретінде емес, жинақ пен алыпсатарлық ретінде ел ішінде орналасады.

Коммерциялық банктерге валюта Айырбастау пункттері арқылы еркін сауда жасауға мүмкіндік беретін заң және ҚР ҰБ саясаты бұл үшін тамаша паразиттік орта құрды. Банктер нақты секторға қызмет етудің орнына параллель, алыпсатарлық нарық құрды.

Тағы да ҚР ҰБ сандарына жүгінейік (2025 жылғы 1 маусымға):

  • Банк жүйесіндегі депозиттер: ~36 трлн теңге.
  • Оның ішінде шетел валютасындағы депозиттер: ~9.9 трлн теңге (баламасы ~18.6 млрд АҚШ доллары).
  • Депозиттерді долларландыру деңгейі: 27.5%.

Ел тапқан шамамен 19 миллиард доллар тек пайыздық шоттарда жатыр. Олар экономика үшін жұмыс істемейді және теңгені нығайтпайды. Олар бағамға тұрақты қысым жасайды, өйткені олар долларға "ұйықтап жатқан" сұраныс. Кез — келген дүрбелең-және бұл ақшаны алып тастауға болады, бұл курсты одан әрі құлатады. Бұл саудаға қатысы жоқ таза алыпсатарлық.

Шешім бүгінде айқын және техникалық тұрғыдан жүзеге асырылуда.

  1. Айырбастау пункттері туралы Заңды оның ағымдағы түрінде алып тастаңыз. Валютаны сатып алу/сату алыпсатарлық емес, нақты экономикалық қызметке байланысты болуы керек.
  2. Валюта айырбастау үшін бірыңғай цифрлық платформа құру. Кәсіпкер импорттық келісімшартты төлегісі келеді ме? Ол оны жүйеге жүктейді. Жүйе нақты уақыт режимінде айырбастауды автоматты түрде жүзеге асырады, ол тек бір күндік нақты сауда операцияларының балансынан қалыптасады. Туристке сапар үшін доллар керек пе? Ол сандық билетті ұсынады және жүйе оған картасына валюта сатады.

Мұндай жүйе делдал банктерді алыпсатарлық тізбектен толығымен алып тастайды және бағамның қалыптасуын оның шынайы негізіне — сауда балансына қайтарады.

Жоғарыда келтірілген сандарды талдау көңіл көншітпейтін, бірақ өте айқын суретті салады. Қазақстан экономикасының нақты секторы ондаған жылдар бойы тұрақты сауда профицитін қалыптастыра отырып, күш көрсетті. Сонымен бірге, біздің ұлттық валютамыз нақты өндірісті қолдаудың орнына қаржылық алыпсатарлықты ынталандыратын жүйенің қысымымен әлсіреп, қарама-қарсы бағытта жүрді.

Бұл жүйені шексіз сынға алуға болады. Сіз инстанцияларға хат жазуды жалғастыра аласыз және менімен көптеген жылдар бойы болған ресми бас тартуларды ала аласыз. Бірақ ұсыныссыз сын-бұл тек ауаның шайқалуы. Нақты өзгерістер сөздерден кейін әрекетке дайын болған кезде басталады.

Сондықтан біз Қазақстанның IT-және финтех-қоғамдастығының бір бөлігі ретінде ашық және жауапкершілікпен мәлімдегіміз келеді: біз осы проблеманың технологиялық шешімін жасауға және іске асыруға дайынбыз.

Бізде жоғарыда айтылған бірыңғай цифрлық валюта айырбастау платформасын әзірлеу және енгізу үшін білім, құзыреттілік және технология бар. Болатын жүйе:

  • Ашық: нарықтың әрбір қатысушысы бағамның нақты сауда операциялары негізінде қалыптасатынын көреді.
  • Әділ: бұл делдал банктердің құндылық жасамай-ақ алыпсатарлықтан артық пайда алу мүмкіндігін жояды.
  • Тиімді: бұл сатып алушылар мен сатушыларды нақты қажеттіліктер үшін тікелей байланыстырады, мейлі ол импорттық келісімшартты төлесе де, шетелге сапарға билет сатып алса да.

Біз ЖК шаман әзірлеушілер, талдаушылар және сәулетшілер тобы, прототип пен іске асырудың Жол картасын жасауға дайынбыз. Біз технология алыпсатарлар үшін құрал ғана емес, сонымен қатар ұлттық экономикалық қауіпсіздік үшін сенімді негіз бола алатынын дәлелдеуге дайынбыз.

Бұл үшін техникалық кедергілер жоқ. Бұл жобаны іске қосу үшін қажет жалғыз нәрсе — Қазақстан Республикасы басшылығының саяси еркі.

Біз ақша сұрамаймыз. Біз өз білімімізді ел игілігі үшін қолдануға мүмкіндік беруімізді сұраймыз. Біз Astanahub-қа, Президентке және Үкіметке жүгінеміз: "жасыл жарық" беріңіз, біз теңгені Қаржы ойыншыларының қыңырлығына емес, экономикамыздың нақты жетістіктеріне негізделген күшке қайтаратын жүйе құрамыз.

Ұлттық валютаның болашағы сенім немесе сәттілік мәселесі емес. Бұл цифрлық және шешімділік мәселесі.

Біз курсқа дайынбыз ба-1тг / 1.25$, бұл мәселе.

Пікірлер 0

Кіру пікір қалдыру үшін