Жүк тасымалы саласына инновациялық шешімдерді тарту - бұл бүгіні "қағазбастылық" пен цифрлы болашақ арасындағы көпір

Қазақстан Еуразиядағы тораптық транзиттік хаб ретіндегі өз позициясын нығайтуда және уақыт өте толыққанды көліктік-логистикалық ел болуға тырысуда. Бұл саланың серпінді дамуы — стратегиялық міндет. ҚР Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 2022 жылы ЖІӨ құрылымындағы көлік-логистика секторының үлесі 6,2%-ды құрады және бұл 3,21 млрд тоннаға жуық тасымалданған жүк.

Осы салада тиімді және транспарентті бақылауды қамтамасыз ету үшін цифрландыру мәселелеріне көбірек көңіл бөліну керек. Осы орайда бірқатар шешілмеген мәселелер бар:

• Биржаларда жүкті немесе тасымалдаушыны дәстүрлі жолмен іздеу бір біріне деген сенімсіздікті сейілту үшін тиянақты зерттеп тексеруге байланысты көп уақытты жоғалтады, ал делдалдардың көптігінен шығындары едәуір арттырады;
• Тауарды мекен-жайға жеткізу үшін қолданылатын тауар-көлік жүкқұжаттарына және жол парақтары секілді құжаттарына кететін қағаздың шығынымен бірге, оларға қол жинау  мен мөр бастыруға кететін қаражат пен уақыт шығындары тасымалдаушыларды үлкен кассалық алшақтықтарға әкеледі;
• Нарықта заңнамадан тыс жүк тасымалының қол жетімділігі көптеген бейресми және шетелдік көлік фирмаларына жол ашады да, заңға бағынатын және жергілікті компаниялар тасада қалып қояды.

"Автомобиль көлігі туралы" заң шеңберінде 2021 жылдан бастап нормалар күшіне енді, оларға сәйкес электрондық тауар-көлік жүкқұжаттары мен жол парақтарын ресімдеу мүмкіндігі енгізіледі. Электрондық ТКЖ және жол парақтарын ресімдеу мақсатында көлік құжаттарын басқарудың бірыңғай жүйесін (КҚББЖ) ұйымдастыру және пайдалану қағидалары, сондай-ақ осы жүйеде тіркеуге, есепке алуға, өңдеуге және сақтауға жататын құжаттардың тізбесі қолданысқа енгізіледі. ТКЖ және жол парақтарын электрондық түрде ресімдеу жөніндегі талап автомобиль көлігі саласындағы қызметті жүзеге асыратын меншік нысанына қарамастан, M2 (5 тоннадан аспайтын), M3 (5 тоннадан астам) және N3 (12 тоннадан астам) көлік құралдарының санаттары бойынша жеке және заңды тұлғаларға қолданылады. ҚР ӘҚБтК-де тіркелмеген адамдар үшін ҚР ӘҚБтК-де көзделген жүктерді (571-бап, 2-1-бап) және жолаушыларды (571-бап, 2-1-бап) тасымалдау ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік көзделеді.

Қол жетімділікті арттыру және осы тетікті енгізуді жеңілдету мақсатында нарықта алғаш рет Тасыма бірегей өнімі ұсынылады. Тасыма бұл құжат айналымы транзакцияларының тарихын сақтау және ұсынылған API-интерфейстер бойынша КҚББЖ-мен синхрондау мүмкіндігімен жүк тасымалы бойынша электрондық құжат айналымына арналған cargo Tracking Management System (CTMS) алгоритмі негізінде жасалған мобильді қосымша. Бұл жоба мына веб-платформада ұсынылған https://tasyma.kz. Басқа да ұқсас жүйелермен салыстырғанда біздің жоба жүк тасымалын цифрландыру мәселесін шешуге бағытталған және қазіргі уақытта мынадай артықшылықтарға ие:

1. Процестерді автоматтандыру: Тасыма электрондық тауар-көлік жүкқұжаттары мен жол парақтарын автоматты түрде ресімдеуге мүмкіндік береді, бұл бюрократиялық рәсімдерді қысқартуға және уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді;
2. Пайдаланудың қарапайымдылығы: Тасыма "бір терезе" форматында жүк тасымалдауға арналған барлық қажетті құралдарға оңай және жылдам қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Бұл логистикалық процеске қатысушыларға құжатталардағы қағазбастылыққа жол бермейді немесе оның жеткізілуін күтудің қажеті жоқ дегенді білдіреді;
3. Онлайн және офлайн режимдерді қолдау: Тасыманың маңызды ерекшеліктерінің бірі, ол жұмыс үздіксіздігін қамтамасыз ете отырып, интернет желісіне қолжетімділігі шектеулі шалғай аудандарда да қосымшаны пайдалану мүмкіндігі;
4. Қауіпсіздік және ашықтық: Тасыма жобасы шеңберіндегі әрбір операцияға QR-кодтар мен электрондық цифрлық қолтаңбаларды (ЭЦҚ) пайдалана отырып қол қойылады, бұл қауіпсіздіктің жоғары деңгейін қамтамасыз етеді және алаяқтық пен құжаттарды бұрмалау тәуекелдерін азайтады;
5. Электрондық құжат айналымы (ЭҚА): Тасыма қағаз құжат айналымын жүк тасымалдау саласынан толығымен алып тастауға бағытталған. Бұл бүкіл процесті ашық, экологиялық таза және тиімді етеді;
6. Жүк тасымалдаушыларды іздеу: Тасыма қосымшасының басты ерекшелігі, ол қосымшада жүкті енгізу, сондай-ақ Яндекс және Uber сияқты такси агрегаторларының жұмыс ұқсастығы бойынша жүк тасымалдаушыны іздеу мүмкіндігі.

Жобаны монетизациялау келесідей: қолданба пайдаланушыларына екі тариф ұсынылады — Стандарт және Премиум. Бірінші пакетке ЭҚА қалыптастыру, КҚББЖ-мен автоматты түрде синхрондау, электронды жұмыс актілерін мен төлемге шот-фактура жасау, сондай-ақ тәулік бойы қол жетімді операциялардың тарихын сақтау сияқты функциялар кіреді. Бұл құралдар пакеті жүк тасымалдау процесіне қатысушылардың көп бөлігін қамтиды - ЖК, шағын логистикалық компаниялар жария оферта шарты аясында тегін болады. Нарықтың премиум сегменті үшін жазылым негізінде "Премиум" тарифі көзделген, онда деректерді талдау бойынша функциялар, мобильді GPS-трекинг, икемді түзету жүйесі, сондай-ақ біздің серіктестеріміздің жүкті сақтандырудан бастап көлік жолын маршруттауға дейінгі басқа да сервистері ұсынылатын болады.

Бұдан басқа, компания жүк жөнелтушілерге жүк тасымалдаушыларды іздеу функционалын ұсыну бойынша қосымша қызметтерді енгізуді жоспарлап отыр. Нарық қатысушылары енді бір уақытта бірнеше жүк биржаларын бақылаудың қажеті жоқ, бұл мәміле жасауға уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді. Бұл қызмет жүк тасымалдаудың жалпы құнынан комиссия алу арқылы ақылы негізде ұсынылатын болады.

Тасыма жобасының бастамашылары Сапарғали Қамбар мен Александр Жексембаев. Сапарғали - Болашақ грантының иегері, 2005 жылы Concordia University, Канада түлегі. Алғашқы жылдары компания келесі фирмалардың 1С-жүйелеріне қызмет көрсетумен айналысты: intelsoft.kz, carefood.kz, tangens.kz. 2021 жылдан бастап компания Ауыл шаруашылығын цифрландыру бойынша қызметтерді ұсынады: ЕРП шешімдерін енгізу және GPS көлік мониторингі жүйесі сияқты жүйелермен интеграциялау. 2022 жылдан бастап Тапсырыс беруші командасының құрамында QR-технологияны (мобильді қосымша базасында) қолдана отырып, серіктестер компаниясы топтарының активтерін әмбебап есепке алудың бірыңғай жүйесін әзірлеуге қатысуда.

Бүгінгі таңда Тасыма компаниясы Астана хаб алаңында тіркелген және салықтық жеңілдіктер бағдарламасының толыққанды қатысушысы болып табылады. Тасымның жобасы Techpreneurs 2023 бағдарламасы бойынша акселерациядан өтуде. Алғашқы алты айда Android Және iOS платформаларына арналған қосымшаны әзірлеу және КҚББЖ-мен интеграциялау жүзеге асырылады. Өнімнің бірінші шығарылымын шығару инвестициялық қорлар тарапынан тиісті қаржыландыру кезінде 2024 жылғы 1 маусымға қарай көзделген. Қазіргі уақытта компания венчурлық қорлармен белсенді кездесулер өткізуде, pre-seed раундына дайындалуда. Сонымен қатар, компания бірнеше қолданыстағы логистикалық компаниялармен MVP тестілеуімен айналысады.

Тасымның жобасы Қазақстандағы жүк тасымалын цифрландыру бағытындағы маңызды қадам болып табылады. Оның ыңғайлы мобильді қосымшасы және заманауи технологиялық шешімдерді қолдану тиімді логистикалық басқаруға, бюрократиялық кедергілерді азайтуға және осы саладағы ашықтықты арттыруға ықпал етеді. Тасымның жобасы цифрлық трансформацияның бизнес-процестерді және жүк тасымалдау саласындағы қызмет көрсету деңгейін жақсартуға әлеуеті бар екенін көрсетеді.