Kazakh
Тема ИИ сегодня на слуху. Технологии машинного обучения привели нас к тому, чтобы использовать искусственный разум во многих сферах нашей жизни. Вариантов применения также множество – от небольших бесплатных приложений до масштабных дорогих решений для бизнеса. Мы же затронем вопрос применения высоких технологий в обычной школе Казахстана.
Образовательные программы обновляются каждый год, и это правильно. Современность не дает стоять на месте, те же новые реалии заставляют руководство страны гнать учителей вперед. Как встроиться в активно меняющийся мир?
Например, поручив часть своей работы искусственному интеллекту. Но для начала разобьем работу педагога на несколько глобальных задач:
- Разработка учебных планов для класса;
- Проверка знаний;
- Работа с каждым учеником в отдельности.
Сегодня вместе с учениками, преподаватель узнает что-то новое каждый день. При этом ему нельзя выбиваться из привычного графика, включающего решение этих трех задач. Но что, если переложить часть из них на ИИ?
Легко! Тем не менее, по данным ЮНЕСКО, лишь 10% школ во всем мире используют технологии машинного разума. В чем же причина? Чаще всего – в проблемах с техническим оснащением и адекватной подготовкой специалистов, распределенных по географии. В больших городах вопроса в кадрах нет, в то время как отдаленные области не могут похвастаться специалистами в IT или даже возможностью пользоваться их услугами удаленно.
В рамках цифровизации образования с этим предстоит иметь дело и Казахстану. Но возможности искусственного интеллекта требуют решения возникающих задач.
Генеративный искусственный интеллект сегодня сам создает учебные планы и программы. Инноватором в этом выступила компания Cognii:
Продукт компании позволяет создавать индивидуализированные учебные планы и материалы, подстраивающиеся под каждого ученика. Кроме того, система оснащена возможностями тестирования полученных знаний, причем не только она сама задает ученикам вопросы – школьники спрашивают искусственный интеллект о помощи! Надо ли говорить, что это разгружает учителя?
Можно рассматривать и не столь глобальные примеры. Возьмем широко распространенные сегодня онлайн-сервисы школьного образования: возможности искусственного интеллекта в них узко направлены.
Например, интеллектуальная система в тренажере казахского языка Orator Nomad подбирает индивидуальный маршрут для изучения лексики на нужном уровне. Анализируя успехи школьника в освоении определенных слов, ИИ формирует обучающую программу следующего шага. Алгоритм достаточно простой, но эффективный.
Система в приложении ВебГрамотей от CERM после тестирования школьников выявляет правила и тематики, которые у класса слабее или наоборот сильнее. И таких примеров множество.
В общем, возможности для внедрения ИТ в оптимизацию работы учителя сегодня безграничны. Важно правильно их применить.
Примеры выше показывают реальный опыт использования ИИ в образовании. Опыт, который не означает миллионые вложения. Доступные алгоритмы входят в широко распространяемые сервисы для школы, приобрести которые можно за адекватные деньги.
Если же ваши задачи более индивидуальны, то можно решиться на разработку – сегодня это тоже вполне реально.
Но для начала вам потребуется:
1. Четко определить задачи, требующие решения.
2. Описать задачи максимально подробно в стиле бизнес-процессов.
3. Изучить рынок решений и подобрать нужное, опираясь на опыт их применения.
4. Состыковать решения и задачи.
5. Собственно, начинать внедрение.
Итак, определяем задачи:
К директору школы поступают одинаковые жалобы от учителей на сложности в освоении определенного материала. Или директор сам видит, что определенная часть персонала с поставленными задачами периодически не справляется. Можно исходить от негативного и сделать всем «втык», а можно воспринимать это как цель на оптимизацию.
Проблемы вокруг нас, важно уметь их увидеть. Для этого администрация школы должна вести хотя бы простейший журнал учета: на самом деле это уже первый шаг к автоматизации, т.к. держать всё в голове нереально.
И если мы видимо повторяющиеся, характерные проблемы и тенденции – мы определяем их как потенциальные задачи.
Описываем задачи для лучшего понимания:
Обратимся к простейшей информатике. Чтобы научить машину решать задачу, ей нужно описать алгоритм. У нас есть вводные данные, нужный вывод, между ними вставляем конкретизированные этапы работы:
Например, найденная учителями проблема состоит в следующем: получая на уроках большой объем материала, школьники возвращаются на занятия и не помнят половину из выданного ранее.
Формулируя процесс, затрагиваем все вводные данные. На входе у нас материалы для ученика, на выходе мы должны получать хотя бы 90% их усвоения на следующем уроке. В процессе мы описываем этапы работы школьника: путь из школы и в школу, выполнение домашнего задания по этому и другим предметам, его личные дела (куда же без них), собственно попытки усвоить новые знания.
Оценив время на выполнение всех этих этапов, можем получить перегруз ученика. Чтобы заниматься усвоением, ему необходимо отказаться от других дел, которые каждутся ему более важными.
Анализируя алгоритм в дальнейшем, можно прийти к выводу, что школьнику необходима оптимизация времени на усвоение материала, причем не всего сразу, а наиболее трудных моментов. Для оптимизации времени существуют определенные инструменты, а это уже следующий этап работы.
Подбираем решения:
Сначала важно опереться на проблематику. В случае выше проблема состоит в недостатке времени на усвоение материала (это наиболее очевидная причина). Прежде чем искать конкретные ИТ-решения на рынке, важно понять саму суть нужного нам инструмента.
Обратимся к педагогической базе знаний: Для обучения с оптимальным временем хорошо подойдут интервальные тренировки. Отлично, один вариант у нас есть.
Тренировка позволяет работать над конкретными сложностями в обучении, возвращаясь к ним несколько раз для лучшего усвоения. Но как заставить школьника воспользоваться этим инструментом?
Вот здесь уже подойдут конкретные решения. Мониторим рынок, достаточно «загуглить» поисковый запрос:
Если быть подписанным на ресурсы, связанные с IT-технологиями в образовании, можно получать свежую информацию о новинках в EdTech нужной вам области. Здесь мы выражаем огромную поддержку Astana Hub за движение этих материалов в массы.
Для этого надо «быть на волне» и жить завтрашним днем, к чему некоторые учителя и директора школ сегодня не расположены. Но ситуация должна поменяться с развитием государственных программ Казахстана.
Каждое уважающее себя ИТ-решение сегодня использует тот или иной искусственный интеллект. Поэтому вы вряд ли ошибетесь, если сделаете выбор даже без вникания во внутренние процессы продукта.
Стыкуем решения и задачи, внедряем инструменты с ИИ:
Если вам сложно самостоятельно оценить, подходит ли сервис под ваш алгоритм, обратитесь к менеджеру проекта напрямую. Сегодня у каждого разработчика есть отдел заботы, который придет к вам на помощь, оценит задачу и найдет точки соприкосновения продукта с задачами.
В ином случае вооружитесь документацией проекта и узнайте о нем подробно, обязательно познакомившись с кейсами использования другими похожими организациями.
Обычно описание приложений достаточно подробно для того, чтобы сразу понять подходит оно вам или нет. Также ознакомьтесь с тарифной сеткой, чтобы запланировать бюджет на внедрение только нужного вам инструментария (от лишних модулей часто можно отказаться, но не все об этом знают).
Как мы говорили вначале, технологический прогресс движется семимильными шагами. Это значит, что велик шанс если не потонуть в море непонятных для учителя процессов, то внезапно оказаться в них по пояс. Чтобы этого не произошло, стоит задуматься о внедрении искусственного интеллекта уже сегодня. Это позволит:
- Автоматизировать задачи школы, упростив их для всех участников процесса;
- Цифровизовать информации, сделав ее более наглядной и понятной для анализа;
- Разгрузить учителей в потоке новой информации;
- Подтянуть знания самих школьников;
- Сделать процесс обучения более доступным.
Вы не поверите, насколько одно небольшое приложение может снизить рутинные затраты. Даже если взять банальный вопрос проверки домашних заданий. Допустим, проверка одной работы тратит 5 минут работы учителя, а в классе 20 учеников – итого 100 минут или более полутора часов, за которые можно было бы подтянуть учебные планы.
Система проверки ДЗ, основанная на искусственном интеллекте, сделает ту же работу за 10 секунд. Да еще и по нескольким классам, выдав результаты в удобном табличном или графическом виде.
При стоимости внедрения в 2000 тенге на одного ученика (это пример продукта нашей компании), затраты для школы более чем подъемные.
И мы говорим о внедрении не как о процессе установки программ и серверов в школе. Большинство проектов с AI сегодня имеют удобнейшую облачную онлайн-форму. То есть, для работы ученикам и педагогу необходимо лишь создать аккаунт на сайте или установить приложение на смартфон. Всё!
В заключении хотелось бы подвести итог сказанному.
За образовательными платформами на основе искусственного интеллекта – будущее. Чем раньше школы начнут вовлекаться в этот новый мир, тем проще им будет адаптироваться к новым условиям, при этом поддерживая высокие стандарты обучения.
Тренажеры, приложения, тесты, генераторы учебных планов – все эти ИТ-сервисы сегодня прочно входят в школьную жизнь. Важно лишь научиться правильно их применять и планировать затраты. Надеемся, что статья мотивирует вас поскорее вовлечься в мир EdTech и быть в нем на волне. Ведь будущее, как сказано в заголовке, приходит к нам уже сегодня.
AI тақырыбы бүгін естіледі. Машиналық оқыту технологиялары бізді жасанды интеллектті өміріміздің көптеген салаларында қолдануға итермеледі. Қолданудың көптеген нұсқалары бар – шағын, ақысыз қосымшалардан бастап, қымбат бизнес шешімдеріне дейін. Біз Қазақстанның қарапайым мектебінде жоғары технологияларды қолдану мәселесін қозғаймыз.
Білім беру бағдарламалары жыл сайын жаңартылып отырады және бұл дұрыс. Қазіргі заман бір орында тұруға мүмкіндік бермейді, сол жаңа шындықтар ел басшылығын мұғалімдерді алға жетелейді. Белсенді өзгеретін әлемге қалай енуге болады?
Мысалы, өз жұмысының бір бөлігін жасанды интеллектке тапсыру арқылы. Бірақ алдымен мұғалімнің жұмысын бірнеше жаһандық міндеттерге бөлейік:
- Сынып үшін оқу жоспарларын әзірлеу;
- Білімді тексеру;
- Әр оқушымен жеке жұмыс.
Бүгін оқушылармен бірге мұғалім Күн сайын жаңа нәрсе үйренеді. Сонымен қатар, оны осы үш мәселені шешуді қамтитын әдеттегі кестеден шығаруға болмайды. Бірақ олардың бір бөлігін АИ-ге ауыстырсаңыз ше?
Оңай! Дегенмен, ЮНЕСКО мәліметтері бойынша, дүние жүзіндегі мектептердің тек 10% - ы машиналық ақыл технологиясын пайдаланады. Мұның себебі неде? Көбінесе-география бойынша бөлінген мамандарды техникалық жабдықтау және тиісті даярлау мәселелерінде. Ірі қалаларда кадрларда мәселе жоқ, ал шалғай аудандарда IT мамандары немесе тіпті олардың қызметтерін қашықтан пайдалану мүмкіндігі жоқ.
Білім беруді цифрландыру аясында Қазақстанға да осы мәселемен айналысуға тура келеді. Бірақ жасанды интеллект мүмкіндіктері туындаған мәселелерді шешуді талап етеді.
Генеративті жасанды интеллект бүгінде оқу жоспарлары мен бағдарламаларын жасайды. Бұған cognii компаниясы жаңашыл болды:
Компанияның өнімі әр оқушыға сәйкес келетін жеке оқу жоспарлары мен материалдарды жасауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жүйе алған білімдерін тестілеу мүмкіндіктерімен жабдықталған, сонымен қатар оқушыларға сұрақтар қойып қана қоймайды-оқушылар жасанды интеллекттен көмек сұрайды! Бұл мұғалімді түсіреді деп айту керек пе?
Жаһандық емес мысалдарды қарастыруға болады. Бүгінгі таңда кең таралған онлайн-мектеп қызметтерін алайық: жасанды интеллект мүмкіндіктері оларда тар бағытталған.
Мысалы, Orator Nomad қазақ тілінің тренажерындағы зияткерлік жүйе лексиканы қажетті деңгейде үйрену үшін жеке бағытты таңдайды. Оқушының белгілі бір сөздерді меңгерудегі жетістіктерін талдай отырып, АИ келесі қадамның оқу бағдарламасын қалыптастырады. Алгоритм өте қарапайым, бірақ тиімді.
Cerm веб-грамоталар қосымшасындағы жүйе мектеп оқушыларын тестілеуден кейін сыныпта әлсіз немесе керісінше күшті ережелер мен тақырыптарды анықтайды. Мұндай мысалдар көп.
Жалпы, бүгінгі таңда мұғалімнің жұмысын оңтайландыруға ат енгізу мүмкіндіктері шексіз. Оларды дұрыс қолдану маңызды.
Жоғарыдағы мысалдар білім беруде AI қолданудың нақты тәжірибесін көрсетеді. Миллиондаған инвестицияны білдірмейтін тәжірибе. Қол жетімді Алгоритмдер мектепке арналған кең таралған қызметтерге кіреді, оларды барабар ақшаға сатып алуға болады.
Егер сіздің міндеттеріңіз жеке болса, онда сіз дамуды шеше аласыз – бүгінде бұл өте нақты.
Бірақ бастау үшін сізге қажет:
1. Шешуді қажет ететін міндеттерді нақты анықтаңыз.
2. Тапсырмаларды бизнес-процестер стилінде мүмкіндігінше егжей-тегжейлі сипаттаңыз.
3. Шешімдер нарығын зерттеп, оларды қолдану тәжірибесіне сүйене отырып, дұрысын таңдаңыз.
4. Шешімдер мен тапсырмаларды біріктіріңіз.
5. Іс жүзінде іске асыруды бастаңыз.
Сонымен, біз тапсырмаларды анықтаймыз:
Мектеп директорына мұғалімдерден белгілі бір материалды игерудегі қиындықтар туралы бірдей шағымдар түседі. Немесе директордың өзі қызметкерлердің белгілі бір бөлігі тапсырмаларды мезгіл-мезгіл орындай алмайтынын көреді. Сіз негативтен бастай аласыз және бәріне "втик" жасай аласыз немесе оны оңтайландыру мақсаты ретінде қабылдауға болады.
Айналамыздағы проблемалар, оларды көре білу маңызды. Ол үшін мектеп әкімшілігі ең болмағанда қарапайым есеп журналын жүргізуі керек: іс жүзінде бұл автоматтандырудың алғашқы қадамы, өйткені бәрін сіздің басыңызда ұстау шындыққа жанаспайды.
Егер біз қайталанатын, тән проблемалар мен тенденцияларды байқасақ-біз оларды ықтимал міндеттер ретінде анықтаймыз.
Жақсы түсіну үшін тапсырмаларды сипаттаңыз:
Қарапайым информатикаға жүгінейік. Машинаны мәселені шешуге үйрету үшін алгоритмді сипаттау керек. Бізде кіріспе, қажетті қорытынды бар, олардың арасына нақты жұмыс кезеңдерін енгіземіз:
Мысалы, мұғалімдер тапқан мәселе мынада: сабақта үлкен көлемдегі материалды ала отырып, оқушылар сабаққа оралады және бұрын берілген жартысын есіне алмайды.
Процесті тұжырымдай отырып, біз барлық кіріспе деректерге әсер етеміз. Кіре берісте бізде оқушыға арналған материалдар бар, шығуда біз келесі сабақта олардың кем дегенде 90% -. алуымыз керек. Бұл процесте біз оқушының жұмыс кезеңдерін сипаттаймыз: мектептен мектепке дейінгі жол, осы және басқа пәндер бойынша үй тапсырмасын орындау, оның жеке істері (оларсыз қайда), іс жүзінде жаңа білімді игеруге тырысу.
Осы кезеңдердің барлығын орындау уақытын бағалай отырып, біз оқушыны шамадан тыс жүктей аламыз. Ассимиляциямен айналысу үшін ол өзіне маңызды болып табылатын басқа істерден бас тартуы керек.
Алгоритмді әрі қарай талдай отырып, оқушыға материалды игеру үшін уақытты оңтайландыру қажет деген қорытындыға келуге болады, және бірден емес, ең қиын сәттер. Уақытты оңтайландыру үшін белгілі бір құралдар бар, бұл жұмыстың келесі кезеңі.
Біз шешімдерді таңдаймыз:
Алдымен проблемаға сүйену маңызды. Жоғарыда айтылғандай, мәселе материалды игеруге уақыттың жетіспеушілігінде (бұл ең айқын себеп). Нарықта нақты АТ шешімдерін іздемес бұрын, бізге қажет құралдың мәнін түсіну маңызды.
Педагогикалық білім базасына жүгінейік: интервалды жаттығулар оңтайлы уақытпен оқыту үшін жақсы жұмыс істейді. Керемет, бізде бір нұсқа бар.
Тренинг сізге оқудың нақты қиындықтарымен жұмыс істеуге мүмкіндік береді, оларға жақсы үйрену үшін бірнеше рет оралады. Бірақ оқушыны осы құралды қалай пайдалануға болады?
Мұнда нақты шешімдер қолайлы. Нарықты бақылаңыз, іздеу сұрауын "Google" жеткілікті:
Егер сіз Білім берудегі IT технологияларымен байланысты ресурстарға жазылсаңыз, сізге қажет саладағы EdTech жаңалықтары туралы жаңа ақпарат ала аласыз. Мұнда біз Astana Hub-қа осы материалдардың көпшілікке қозғалысы үшін үлкен қолдау білдіреміз.
Мұны істеу үшін Сіз "толқында болуыңыз" керек және ертең өмір сүруіңіз керек, оған кейбір мұғалімдер мен мектеп директорлары бүгін орналастырылмаған. Бірақ жағдай Қазақстанның мемлекеттік бағдарламаларының дамуымен өзгеруі тиіс.
Өзін-өзі құрметтейтін әрбір ат шешімі бүгінде белгілі бір жасанды интеллектті пайдаланады. Сондықтан, егер сіз өнімнің ішкі процестерін зерттемей-ақ таңдау жасасаңыз, қателесуіңіз екіталай.
Біз шешімдер мен міндеттерді біріктіреміз, ai-мен құралдарды енгіземіз:
Егер қызмет сіздің алгоритміңізге сәйкес келетінін өз бетіңізше бағалау қиын болса, жоба менеджеріне тікелей хабарласыңыз. Бүгінгі таңда әрбір әзірлеушінің сізге көмекке келетін, тапсырманы бағалайтын және өнімнің тапсырмалармен байланысын табатын қамқорлық бөлімі бар.
Әйтпесе, жобаның құжаттамасымен қаруланыңыз және ол туралы егжей-тегжейлі біліңіз, басқа ұқсас ұйымдардың пайдалану жағдайларымен танысыңыз.
Әдетте, қосымшалардың сипаттамасы сізге сәйкес келетін-келмейтінін бірден түсіну үшін жеткілікті егжей-тегжейлі. Сондай-ақ, сізге қажет құралдарды енгізу үшін бюджетті жоспарлау үшін тарифтік торды тексеріңіз (артық модульдерден жиі бас тартуға болады, бірақ бұл туралы бәрі біле бермейді).
Басында айтқанымыздай, технологиялық прогресс жеті мильдік қадамдармен жүреді. Бұл дегеніміз, егер сіз мұғалім үшін түсініксіз процестер теңізіне батып кетпесеңіз, онда кенеттен олардың беліне түсу мүмкіндігі зор. Бұған жол бермеу үшін бүгін жасанды интеллектті енгізу туралы ойланған жөн. Бұл мүмкіндік береді:
- Процестің барлық қатысушылары үшін оларды жеңілдету арқылы мектеп тапсырмаларын автоматтандыру;
- Ақпаратты цифрландыру, оны талдау үшін көрнекі және түсінікті ету;
- Жаңа ақпарат ағынында мұғалімдерді түсіру;
- Оқушылардың өз білімдерін жетілдіру;
- Оқу процесін қол жетімді ету.
Бір шағын қолданба күнделікті шығындарды қаншалықты төмендететініне сенбейсіз. Егер сіз үй тапсырмасын тексерудің қарапайым сұрағын алсаңыз да. Бір жұмысты тексеру мұғалімнің 5 минуттық жұмысын, ал сыныпта 20 оқушыны-барлығы 100 минут немесе бір жарым сағаттан астам уақытты алады делік, ол үшін оқу жоспарларын қатайтуға болады.
Жасанды интеллектке негізделген ДЗ тексеру жүйесі дәл осындай жұмысты 10 секундта жасайды. Тіпті бірнеше сыныптар бойынша нәтижелерді ыңғайлы кестелік немесе графикалық түрде береді.
Бір оқушыға 2000 теңгені енгізу құны кезінде (бұл біздің компанияның өнімінің мысалы), мектеп үшін шығындар көтергіштен артық.
Біз мектепте бағдарламалар мен серверлерді орнату процесі ретінде емес, енгізу туралы айтып отырмыз. Бүгінгі таңда AI бар жобалардың көпшілігінде бұлтқа негізделген онлайн формасы бар. Яғни, жұмыс үшін оқушылар мен мұғалім тек сайтта аккаунт құруы немесе смартфонға қосымша орнатуы керек. Барлығы!
Қорытындылай келе, мен айтылғандарды қорытындылағым келеді.
Жасанды интеллект негізіндегі білім беру платформаларының артында болашақ жатыр. Мектептер осы жаңа әлемге неғұрлым ертерек қатыса бастаса, соғұрлым жоғары оқу стандарттарын сақтай отырып, жаңа жағдайларға бейімделу оңайырақ болады.
Тренажерлер, қосымшалар, тесттер, оқу жоспарларының генераторлары – осы ат қызметтерінің барлығы бүгінде мектеп өміріне берік енеді. Оларды дұрыс қолдануды және шығындарды жоспарлауды үйрену маңызды. Мақала сізді EdTech әлеміне тезірек араласуға және оған толқынды болуға итермелейді деп үміттенеміз. Өйткені, болашақ, тақырыпта айтылғандай, бүгін бізге келеді.
Share
