Цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы және желілік шешімдерді кеңінен енгізу дәуірінде желілердің қауіпсіздігі бірінші орынға шығады. Қазіргі заманғы компаниялар мен пайдаланушылар күн сайын үлкен көлемдегі деректерді өңдейді және қосылған құрылғылар санының өсуімен кибершабуылдар қаупі артады. Бұл жазбада біз желілік технологиялар мен қауіпсіздіктің негізгі аспектілерін талқылаймыз, қауіптің артуы жағдайында деректер мен инфрақұрылымды қалай қорғауға болатынын қарастырамыз.

Желілік технологиялар Интернеттегі барлық байланыстар мен өзара әрекеттесулердің негізі болып табылады. Олар дәстүрлі компьютерлік желілерді ғана емес, сонымен қатар мобильді құрылғыларды, заттар интернетін (IoT), бұлттық қызметтерді және т.б. қамтиды. Желілердің негізгі түрлеріне жергілікті (LAN), Ғаламдық (WAN) және Виртуалды жеке желілер (VPN) кіреді, олар бизнес пен пайдаланушыларға бүкіл әлем бойынша бір-бірімен байланысуға және өзара әрекеттесуге мүмкіндік береді.

Дегенмен, қосылған құрылғылар мен деректер көлемінің өсуіне байланысты қауіпсіздік қатерлері де артып келеді. Кибершабуылдар күрделене түседі және күрделі болады, бұл компаниялардан қауіпсіздік шараларын жетілдіруді талап етеді.

Қорғаныс әдістерін қарастырмас бұрын, желілер кездесетін қауіптердің негізгі түрлерін түсіну маңызды:

• DDoS шабуылдары (таратылған қызмет көрсетуден бас тарту шабуылдары): шабуылдаушылар желіні көптеген сұраныстармен толтырады, бұл оның қол жетімсіздігіне әкеледі.
• Зиянды бағдарлама (зиянды бағдарлама): жүйелерді зақымдауы, деректерді ұрлауы немесе желіні бұзуы мүмкін вирустар, құрттар, Трояндар және басқа бағдарламалар.
• Фишинг: пайдаланушыларды парольдер немесе банктік деректер сияқты құпия ақпаратты беруге алдау әрекеттері.
• Ортадағы адам шабуылдары (Man-in-the-Middle): зиянкестер пайдаланушы Мен сервер арасындағы трафикті ұстап, ауыстырған кезде.
• Рұқсат етілмеген қол жетімділік: құпия деректерге немесе ресурстарға қол жеткізу мақсатында желіні бұзу әрекеттері.

Бұл қауіптер айтарлықтай қаржылық шығындарға, деректердің бұзылуына және компанияның беделіне нұқсан келтіруі мүмкін.

Желілерді тиімді қорғау үшін компаниялар мен жеке пайдаланушылар бірнеше қауіпсіздік деңгейлерін қамтитын кешенді тәсілді қолдануы керек.

3.1. Брандмауэр. Брандмауэрлер желіні қорғауда шешуші рөл атқарады, өйткені олар күдікті немесе рұқсат етілмеген кіру әрекеттерін бұғаттау арқылы кіріс және шығыс трафикті басқарады. Қазіргі заманғы брандмауэрлер трафикті IP мекенжайлары бойынша сүзіп қана қоймай, ықтимал қауіптерді анықтау үшін деректер пакеттерінің мазмұнын талдай алады.

3.2. VPN (виртуалды жеке желілер). VPN тасымалданатын деректерді шифрлау арқылы пайдаланушылар мен кәсіпорын ресурстары арасындағы қауіпсіз байланысты қамтамасыз етеді. Бұл әсіресе қашықтан жұмыс істегенде немесе кафелердегі немесе әуежайлардағы Wi-Fi сияқты қоғамдық желілерден корпоративтік жүйелерге қол жеткізгенде өте маңызды.

3.3. Антивирустық бағдарламалар және кіруді анықтау жүйелері (IDS/IPS). Антивирустар мен интрузияны анықтау жүйелері зиянды бағдарламалар мен шабуылдарды ерте кезеңдерде анықтауға және бұғаттауға көмектеседі. Олар жаңа қауіптерді анықтау үшін үнемі жаңартылып отырады және құрылғы деңгейінде де, бүкіл желі деңгейінде де қорғауды қамтамасыз етеді.

3.4. Деректерді аутентификациялау және шифрлау. Көп факторлы аутентификацияны (MFA) пайдалану — рұқсатсыз кіруден қорғаудың тиімді әдістерінің бірі. Желі арқылы тасымалданатын деректерді шифрлау оларды ұстап алған жағдайда да олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

3.5. Қызметкерлерді оқыту. Көптеген кибершабуылдар фишинг және әлеуметтік инженерия сияқты адамдардың осалдығына бағытталған. Қызметкерлерді ықтимал қауіптерді тануға және оларға дұрыс жауап беруге үйрету бұзу қаупін айтарлықтай төмендетуі мүмкін.

Заттар интернеті (IoT) — бұл адамның қатысуынсыз байланыса алатын құрылғылар желісі. Ақылды үйлер, өнеркәсіптік датчиктер, денсаулықты бақылау құрылғылары-бұл IoT мысалдары. IoT құрылғыларының көбеюімен олардың қауіпсіздігіне байланысты қауіптер де артады.

Көптеген IoT құрылғыларының қорғаныс мүмкіндіктері шектеулі және зиянкестер үшін оңай нысана болуы мүмкін. Мысалы, жеткілікті қорғалмаған құрылғылар бұзылып, DDoS шабуылдары немесе деректерді ұрлау үшін пайдаланылуы мүмкін.

IoT құрылғыларын қорғау үшін сізге:

• Микробағдарламаны және құрылғыларды үнемі жаңартып отырыңыз.
• Күшті құпия сөздерді және деректерді шифрлауды қолданыңыз.
• Хакерлік тәуекелдерді азайту үшін IoT құрылғыларын бөлек желі сегменттеріне оқшаулаңыз.

2024 жылы кибершабуылдарды анықтау және алдын алу үшін жасанды интеллект пен Машиналық оқыту технологияларын пайдалану артады деп күтілуде. Бұл технологиялар нақты уақыт режимінде үлкен көлемдегі деректерді талдай алады, ауытқуларды анықтай алады және күдікті әрекеттерді автоматты түрде блоктау шараларын қолдана алады.

Сонымен қатар, блокчейн деректерді орталықтандырылмаған сақтау және рұқсатсыз кірудің алдын алу қабілетінің арқасында желілік қауіпсіздікті жақсартуда маңызды рөл атқара алады.

Қазіргі әлемде желілік технологиялар Цифрлық өзара әрекеттесудің негізі болып табылады және олардың қауіпсіздігі кез келген бизнес үшін маңызды аспект болып табылады. Брандмауэрлерді, VPN, антивирустарды және басқа қорғаныс әдістерін қолдану тәуекелдерді азайтуға және желілік инфрақұрылымның сенімді жұмысын қамтамасыз етуге көмектеседі. IoT дәуірінде және жаңа технологиялардың дамуымен қауіптер дами береді және компаниялар желілік қауіпсіздіктің озық шешімдерін енгізу арқылы жаңа қиындықтарға дайын болуы керек.